Khám phá cùng TopWatch: Dạ quang là gì trên đồng hồ?

Đồng hồ mang chức năng dạ quang là một trong những mẫu đồng hồ được ưa chuộng và yêu thích nhất trong những năm gần đây. Sau đây, TopWatch sẽ cùng với các bạn khám phá dạ quang là gì trên đồng hồ nhé! 

Dạ quang là gì?

Lume (Luminous – dạ quang) là cách gọi tắt của dung dịch phát sáng lân tinh dạ quang được ứng dụng trên mặt số đồng hồ. Trước đây, lume bao gồm phần lớn là radium; tuy nhiên, radium là chất phóng xạ độc hại và ngày nay hầu hết đã được thay thế bằng các hợp chất kém sáng hơn nhưng ít độc hại hơn.

Các chất màu phổ biến được sử dụng trong lume bao gồm các chất màu lân quang kẽm sulfide và stronti aluminat . Sử dụng kẽm sulfua cho các sản phẩm an toàn có từ những năm 1930. Tuy nhiên, sự phát triển của nhôm oxit stronti, với độ sáng lớn hơn kẽm sulfua xấp xỉ 10 lần, đã loại hầu hết các sản phẩm gốc kẽm sulfua sang loại mới. Các chất màu gốc nhôm oxit stronti hiện được sử dụng trong các biển báo lối ra, đánh dấu lối đi và các biển báo liên quan đến an toàn khác.

Điều gì làm cho đồng hồ dạ quang phát sáng?

Sơn Radium

Với việc phát hiện ra hiện tượng phóng xạ vào khoảng đầu thế kỷ 20, ứng dụng đầu tiên của các nguyên tố phát quang phóng xạ là sơn radium. Bởi vì sơn radium có tính tự phát sáng – nghĩa là nó tạo ra ánh sáng thông qua quá trình phân rã phóng xạ của chính nó – nên nó nhanh chóng trở thành phương pháp ưa thích để làm cho đồng hồ phát sáng. Cực kỳ sáng và dễ sản xuất với số lượng lớn, nó được coi là thứ khá tiên tiến vào thời điểm đó.

Mặc dù các nhà sản xuất đồng hồ tiếp tục sử dụng sơn radium vào cuối những năm 1950 và đầu những năm 1960 (và trong quân đội thì vẫn còn), nó hoàn toàn bị cấm sản xuất thương mại vào năm 1968. Kể từ thời điểm đó, các nhà sản xuất đồng hồ đã tranh nhau tìm một giải pháp thay thế an toàn hơn, mỗi công nghệ đều có những sắc thái riêng.

Sự phát sáng quang hóa Photoluminescence – Sự thay thế an toàn

Các loại sơn ngày nay được sản xuất bằng vật liệu phát quang không phóng xạ. Không giống như các loại sơn radium, sơn phát quang Photoluminescence không yêu cầu chất kích thích nguy hiểm để cung cấp cho chúng. Thay vào đó, chúng chứa phốt pho như stronti aluminat hoạt động như một loại “ngân hàng ánh sáng”, tiếp xúc với ánh sáng xung quanh, lưu trữ nó để sử dụng sau này, và sau đó dần dần phát ra lại thành ánh sáng rực rỡ.

So với radium, sơn phát quang Photoluminescence không tỏa sáng được lâu – trong điều kiện thiếu ánh sáng, tối đa chỉ vài giờ. Mặc dù có một số công nghệ phát quang hiện đang được sử dụng, Super-LumiNova là loại được sử dụng phổ biến nhất.

Super-LumiNova: Được phát minh vào năm 1993 tại Nhật Bản bởi Nemoto & Co., LumiNova sử dụng stronti aluminat làm phosphor để hấp thụ và phát ra ánh sáng. Ngày nay, Super-Luminova có sẵn với hơn 3.000 màu sắc khác nhau, với các độ sáng và sắc thái khác nhau để hoạt động.

LumiBrite: Sau khi thỏa thuận kết thúc vào năm 1994, Seiko bắt đầu tiếp thị công nghệ sơn phát quang của riêng mình được gọi là LumiBrite. Giống như Super-Luminova, LumiBrite sử dụng stronti aluminat cho phosphor của nó, thêm europium và dysprosium để làm cho nó phát ra ánh sáng hiệu quả hơn. Chỉ sau 10 phút tiếp xúc với ánh sáng (tự nhiên hoặc nhân tạo), LumiBrite sẽ tỏa sáng trong 3-5 giờ trong bóng tối.

Chromalight: Rolex đã giới thiệu công nghệ Chromalight in-house của mình với đồng hồ Deepsea Sea-Dweller vào năm 2008. Nó có một màu xanh lam đặc biệt chỉ có ở Rolex.

Promethium và Tritium

Khi xác định rằng radium quá nguy hại để tiếp tục sử dụng trên mặt số đồng hồ, một cuộc đua đã diễn ra để tìm ra một giải pháp thay thế phù hợp. Một chiếc đồng hồ có promethium trên mặt số của nó chỉ có khả năng phát sáng rất yếu trong một vài năm. Thậm chí, Seiko vẫn sử dụng promethium-147 như một chất kích thích trong một khoảng thời gian ngắn.

Giống như promethium, tritium là chất phát quang beta-only năng lượng thấp, có nghĩa là nó là vật liệu an toàn hơn nhiều so với radium. Hơn nữa, nó có thời gian bán hủy dài hơn đáng kể so với promethium – 12 đến 32 năm – vì vậy nó có khả năng tồn tại lâu hơn khi nói đến chất lượng phát sáng của nó. Được bao bọc trong một ống thủy tinh được phủ một lớp phosphor, phosphor phát sáng khi triti trải qua quá trình phân rã beta.

Khi so sánh với Super-Luminova, tritium cung cấp phát quang liên tục bất kể điều kiện ánh sáng xung quanh – hoàn hảo cho một chiếc đồng hồ có độ sáng đáng tin cậy, không bị mờ. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là sau khoảng 24 năm, chỉ còn lại một phần tư lượng triti – một lượng nhỏ đủ để đồng hồ cần được bảo dưỡng nếu bạn muốn đồng hồ phát sáng trở lại. Hơn nữa, mặc dù nó có rủi ro khá thấp so với radium, nhiều quốc gia đã áp dụng các lệnh cấm nghiêm ngặt đối với vật liệu này.

Một số nhà sản xuất – chẳng hạn như Ball, Luminox và Marathon – ngày nay vẫn sử dụng tritium. Do bản chất của công nghệ, nó thường bị giới hạn ở mức giá cao, nhưng hứa hẹn sẽ được phổ biến trong tương lai.

Electroluminescence – Công nghệ phát sáng hiện đại

Điện phát quang (Electroluminescence – EL) mô tả quá trình nạp năng lượng phốt pho bằng dòng điện để tạo ra ánh sáng. Nó dựa vào việc sử dụng bột và màng mỏng làm chất bán dẫn, với việc bổ sung các vật liệu hoạt tính như đồng để tạo ra màu sắc cho EL. Lần đầu tiên được sử dụng cho mục đích thương mại trong những năm 1980, điện phát quang phosphor màng mỏng cung cấp khả năng chiếu sáng đồng đều mà ít hao năng lượng. 

So với Super-Luminova và tritium, EL có lợi ích là chạy bằng pin. Nói cách khác, nó lâu dài, dễ sử dụng và vô hại. Tuy nhiên, vì nó làm cạn pin đồng hồ của bạn, việc sử dụng quá mức sẽ làm tăng tốc độ hư hại của đồng hồ.

Indiglo: Được Timex giới thiệu lần đầu tiên vào năm 1992 thông qua dòng đồng hồ Ironman, Indiglo hiện có mặt trên khoảng 70% dòng sản phẩm Timex. Tên ban đầu xuất phát từ từ ‘indigo’ vì đèn nền Indiglo có màu xanh lam đặc trưng. Cung cấp ánh sáng đồng đều trên toàn bộ mặt đồng hồ, Indiglo có thể được sử dụng trên toàn bộ mặt số hoặc chỉ ở các chữ số như trên màn hình LCD âm bản.

Super Illuminator LED: Mặc dù Casio đã phát hành một công nghệ phát quang điện tương tự như Indiglo vào năm 1995, nhưng gần đây nó đã được chuyển sang sử dụng Super Illuminator LED. Giống như mặt số phát quang điện, Super Illuminator LED yêu cầu dòng điện để chiếu sáng. Chúng yêu cầu ít năng lượng hơn EL thường, hiệu quả hơn cho các ứng dụng sạc năng lượng mặt trời và sản xuất cực kỳ rẻ.

Mặc dù Electroluminescence là một công nghệ khá đáng tin cậy, nhưng bạn sẽ không tìm thấy nó trên những chiếc đồng hồ cao cấp. Ngay cả khi Timex đang sản xuất dòng TX Watch Company cao cấp của mình, nó đã sử dụng Super-Luminova trên mặt số.

Trên đây là tất tần tật thông tin về dạ quang là gì và cách hoạt động của dạ quang trên đồng hồ. Hi vọng bạn đọc đã có những giờ phút bổ ích. Theo dõi chúng mình nhiều hơn tại Website TopWatch để cập nhật thêm nhiều thông tin bổ ích về đồng hồ nhé! Hẹn gặp lại các bạn trong các bài viết bổ ích sau nhé! 

> Xem thêm:

Titanium là gì? So sánh đồng hồ sử dụng Titanium với Thép không gỉ

Đồng hồ hàng Replica là gì? Có nên mua đồng hồ Replica không?

Retrograde là gì? Retrograde trên đồng hồ Orient Star như thế nào?