Tần số dao động là gì? Tần số dao động có ảnh hưởng đến độ chính xác của đồng hồ không?

Trong thế giới đồng hồ cơ học, tần số dao động (frequency) luôn được xem là một trong những yếu tố then chốt quyết định khả năng vận hành ổn định và chính xác của bộ máy. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ tần số dao động là gì, nó được đo bằng đơn vị nào và vì sao thông số này lại quan trọng đến vậy. Nếu bạn vẫn còn băn khoăn, hãy cùng TopWatch tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé.

Tần số dao động là gì?

Tần số dao động là số lần một âm dao động trong vòng 1 giây và được ký hiệu bằng đơn vị Hz (Hertz).

Khi tần số dao động cao, âm thanh phát ra sẽ cao và sắc (âm bổng). Ngược lại, khi tần số dao động thấp, âm thanh sẽ trầm và dày hơn (âm trầm).

Đơn vị đo tần số dao động là gì?

Trong chế tác đồng hồ, tần số dao động được đo bằng nhiều đơn vị khác nhau để đảm bảo độ chính xác trong thiết kế và vận hành. Các đơn vị phổ biến gồm:

• Hz (Hertz): Đơn vị biểu thị số lần dao động trong 1 giây. Trong đồng hồ cơ, mỗi chu kỳ hoàn chỉnh gồm 2 dao động.
• A/h hoặc Alt/h (Alternance per hour / Alterations per hour): Thể hiện số lần luân phiên trong 1 giờ, trong đó mỗi luân phiên tương đương một dao động.
• Vph (Vibrations per hour): Biểu thị tổng số dao động của bộ máy trong 1 giờ.
• Bph (Beats per hour): Cho biết số nhịp trong 1 giờ; đây là một cách diễn đạt khác của tần số dao động trong đồng hồ cơ học.

Ý nghĩa của tần số dao động

Số lần dao động giữ vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực khoa học và công nghệ, vì nó quyết định cách một hệ thống hoạt động, truyền tải thông tin hoặc tạo ra tín hiệu. Một số ứng dụng tiêu biểu gồm:

• Điện tử – viễn thông: Tần số dao động quyết định tốc độ truyền tín hiệu và hiệu suất của các thiết bị điện tử. Các dạng sóng như radio, wifi hay sóng di động đều dựa trên những dải tần số nhất định để hoạt động ổn định.
• Cơ học: Trong cơ học, tần số dao động giúp xác định đặc tính chuyển động của các hệ dao động như con lắc, lò xo hay sóng âm. Mỗi hệ có tần số riêng, ảnh hưởng đến biên độ và dạng chuyển động.
• Y học: Tần số dao động được ứng dụng trong nhiều thiết bị và phương pháp chẩn đoán – điều trị, chẳng hạn như sóng siêu âm, nhịp tim và sóng não (EEG).

• Âm nhạc: Trong âm nhạc, tần số dao động tạo nên cao độ của từng nốt nhạc. Mỗi nốt tương ứng với một tần số cụ thể, quyết định âm bổng, âm trầm và sắc thái của bản nhạc.
• Chế tác đồng hồ: tần số dao động biểu thị số lần dao động của con lắc trong bộ máy cơ hoặc số lần dao động của tinh thể thạch anh trong đồng hồ pin trong một khoảng thời gian nhất định (thường là 1 giờ hoặc 1 giây).

Các mức tần số dao động phổ biến trong đồng hồ

Tùy thuộc vào thiết kế và công nghệ của từng bộ máy, mỗi chiếc đồng hồ sẽ có tần số dao động riêng, kéo theo độ chính xác lý thuyết khác nhau. Dưới đây là các mức tần số phổ biến và sai số tham khảo:

• 18.000 vph (2.5 Hz): Sai số lý thuyết khoảng –30 đến +60 giây/ngày.
• 21.600 vph (3 Hz): Sai số lý thuyết khoảng –20 đến +40 giây/ngày.
• 25.200 vph (3.5 Hz): Sai số lý thuyết khoảng –15 đến +30 giây/ngày.
• 28.800 vph (4 Hz): Sai số lý thuyết khoảng –15 đến +20 giây/ngày.
• 36.000 vph (5 Hz): Sai số lý thuyết khoảng –10 đến +15 giây/ngày.

Trong thực tế, tần số dao động trung bình của phần lớn đồng hồ cơ hiện nay nằm ở mức 21.600 đến 28.800 vph, tương ứng 3–4 Hz, vì đây là ngưỡng tối ưu giữa độ chính xác, khả năng tiết kiệm năng lượng và độ bền của linh kiện.

Ở phân khúc tần số cao, một số thương hiệu đã đạt kỷ lục ấn tượng. Thương hiệu Zenith là hãng nổi bật nhất với bộ máy El Primero 36.000 vph vốn nổi danh trong nhiều thập kỷ, và gần đây hơn là mẫu Defy Lab với tần số lên tới 15 Hz (108.000 vph).

Đặc biệt thương hiệu Breguet, TAG Heuer và Grand Seiko cũng là những thương hiệu tiên phong trong việc phát triển các bộ máy tần số cao, góp phần đẩy giới hạn độ chính xác của đồng hồ cơ học ngày nay.

Câu hỏi thường gặp

Tần số dao động có ảnh hưởng đến độ chính xác của đồng hồ không?

Tần số dao động là một trong những yếu tố quan trọng quyết định độ chính xác của đồng hồ. Khi tần số dao động cao, bộ máy thực hiện nhiều chu kỳ dao động hơn trong một đơn vị thời gian, từ đó giảm thiểu sai số và giúp kim giây chuyển động mượt mà, ổn định hơn.

Tần số dao động đồng hồ cao hay thấp thì tốt?

Đồng hồ có tần số dao động cao mang lại độ chính xác vượt trội và chuyển động kim giây mượt mà hơn, nhưng lại tiêu tốn nhiều năng lượng, các linh kiện phải hoạt động với cường độ lớn và thường cần bảo trì kỹ lưỡng hơn. Ngược lại, đồng hồ có tần số dao động thấp giúp bộ máy tiết kiệm năng lượng, vận hành bền bỉ và kéo dài thời gian giữa các lần bảo dưỡng, nhưng độ chính xác không cao bằng và chuyển động kim giây có thể thấy rõ độ giật.

Kết luận

Tần số dao động là một trong những thông số cốt lõi giúp bạn hiểu sâu hơn về cách bộ máy đồng hồ vận hành và vì sao mỗi chiếc lại có độ chính xác khác nhau. Khi nắm rõ khái niệm này, bạn sẽ dễ dàng phân biệt được đồng hồ tần số cao – tần số thấp và lựa chọn mẫu phù hợp với nhu cầu thực tế. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hình dung rõ ràng hơn về vai trò của tần số dao động trong đồng hồ. Nếu bạn vẫn còn phân vân giữa các mức tần số hay muốn được tư vấn chọn bộ máy phù hợp, TopWatch luôn sẵn sàng đồng hành và hỗ trợ bạn.